']]}
Ngày
xưa, Khổng Tử thường dẫn các học trò của mình đi khắp nơi để giảng dạy và học
hỏi. Một lần, khi họ dừng chân dưới bóng cây cổ thụ, các học trò quây quần bên
thầy, trò chuyện về cách trở thành người quân tử.
Một
học trò hỏi Khổng Tử: "Thưa thầy, làm sao để chúng con trở nên thông thái
và hiểu biết hơn?"
Khổng
Tử chậm rãi nói: "Muốn trở thành người quân tử, các con phải biết 'ôn cố
tri tân'. Nghĩa là ôn lại điều cũ để hiểu điều mới."
Một
học trò khác liền hỏi: "Nhưng, thưa thầy, nếu cứ giữ mãi những điều cũ,
làm sao chúng con có thể bắt kịp thời đại và sáng tạo điều mới?"
Khổng
Tử mỉm cười, chỉ tay vào cây cổ thụ và nói:
"Hãy nhìn cây này. Nó có thể vươn cao nhờ đâu?"
Các
học trò đồng thanh đáp:
"Nhờ
rễ bám sâu vào lòng đất."
Khổng
Tử gật đầu, giải thích: "Đúng vậy. Nếu cái rễ không sâu, cây sẽ đổ trước
gió lớn. Cái cũ chính là gốc rễ của chúng ta. Nó không chỉ để giữ, mà là nền
tảng để chúng ta sáng tạo điều mới. Nếu không hiểu rõ quá khứ, các con sẽ không
biết mình nên làm gì ở hiện tại và đi đâu trong tương lai."
Ông
tiếp tục: "Ví dụ, khi ta học về những lễ nghi của người xưa, không phải để
sao chép y nguyên, mà để hiểu giá trị cốt lõi của chúng, rồi tìm cách áp dụng
vào đời sống hôm nay. Như vậy, điều mới không chỉ là sự sáng tạo mà còn mang ý
nghĩa sâu sắc."
Các
học trò gật gù, thấm thía lời dạy của thầy. Từ đó, họ luôn ghi nhớ lời dặn của
Khổng Tử:
"Ôn cố tri tân – không quên cái cũ để học thêm điều mới."
Câu chuyện này nhắc nhở chúng ta rằng quá khứ không phải là thứ để quên lãng. Thay vào đó, khi biết học hỏi từ những bài học cũ, ta sẽ có nền tảng vững chắc để tiến lên và sáng tạo trong cuộc sống.
